Umhverfissóðar

Ég var nýlega að lesa danska fantasíu skáldsögu þar sem nokkuð er vitnað í norræn trúarbrögð. Þarna er meðal annars tilvitnun í Völuspá, þar sem verið er að lýsa Ragnarrökum. Er í lýsingunni meðal annars talað um heitan himinn, ekki er líklegt að höfundur Völuspár hafi heyrt mikið talað um gróðurhúsaáhrif en heitur himinn er í raun og veru ekkert annað en gróðurhúsaáhrif og þetta vekur mann óneytanlega til umhugsunar um það hvort mannkynið stefni nú í átt að Ragnarrökum. Það hefur mikið verið rætt og ritað um umhverfismál og við Íslendingar berjum okkur oft á brjóst og segjum hversu óskaplega umhverfisvæn við erum, þegar við í rauninni erum hinir mestu umhverfissóðar. Bílar eru fluttir inn sem aldrei fyrr og auðvita þurfum við að fljúga, sem ekki er sérlega umhverfisvænt, en við bætum um betur þegar við verðlaunum notendur bensíns með lækkuðum flugfargjöldum til útlanda. Nær væri nú að þetta flugfélag okkar verðlaunaði frekar þá sem eitthvað leggja til umhverfismála, t.d. með því að kaupa plöntur til að gróðursetja og fá punkta í staðinn. Þá er hið ofurmiðstýrða stjórnkerfi landsins ekkert sérlega umhverfisvænt. Við söfnum allri þjónustu á einn lítinn blett á landinu en afleiðingin verður sú að menn þurfa að sækja þessa þjónustu um langar vegalengdir. Í stað þess að efla landshlutana til sjálfstjórnar og sjálfbærrar þróunar. Við reisum arðlausar steinsteypue með útlendu láglauna vinnuafli í stað þess að nota milljónirnar okkar til þess að bæta mannlífið, bæta félagslega þjónustu, sem stuðlar að sjálfbærri nýtingu á auðlindum okkar fallega lands.

Út í óvissuna

Út í óvissuna

Bæjarstjóraklúður

Jæja, þá skal aftur tekið til við bloggið eftir nokkurt hlé vegna sumarleyfa aðdáendunum ýmist tilhugarhægar eða hrellingar.

 Margt hefur á dagana drifið síðan síðast og ber þá eftir vill fyrst að nefna Bæjarstjóraklúðrið öðru nafni eina með öllu nema steiktum og núna líka hráum lauk því bæjarstjóra vorum datt skyndilega í hug að engir aðrir enda til óspekta eða ama en þeir sem eru á aldrinum 18 til 23 ára þeir sem yngri voru en 18 auðvitað ekki með þar sem pínafrúr í útlandinu kalla alla sem yngri eru en 18 ára börn og hafa komið þessu inn hjá sjálfum sameiniðuþjóðunum. Hvað með það, tjaldvörðum skildi í sjálfsvald sett að neyta hverjum sem er yngri en 23. ára að tjalda og var þetta auglýst með tveggja daga fyrirvara. Allir vita afleyðingarnar, hér var haldin ein með öllu nema fólki í rigningu og kaldaveðri og var mikið um það rætt í fjölmiðlum hversu hátíðin hefði farið vel fram að þessu sinni. Skítt með kaupmennina þeir vilja jú bara græða.

Alls konar jafnrétti

Merkur áfangi náðist á dögunum í jafnréttisbaráttu kynjanna. Nokkrar konur slógust heiftarlega fyrir utan skemmtistað í Reykjavík, svo stórsá á einni þeirra, og fleiri dæmi má nefna um dálítið karlmannlegt ofbeldi sem konur eru farnar beita sín í milli eða í viðskiptum sínum við lögguna. Menn hafa sjálfsagt ekki hugleitt í öllu jafnréttisstanglinu að jafnrétti yrði að ríkja líka á þessu sviði. Þetta minnir örlítið á það þegar fyrir nokkrum árum dauðadæmdri konu í Bandaríkjunum var synjað um náðun á þeim forsendum að hún væri kona. Jafnréttið varð auðvitað að ríkja á þessu sviði sem öðrum. Þegar rætt hefur verið um jafnréttismál að undanförnu hefur orðið jafnrétti eiginlega verið notað eingöngu um jafnrétti kynjanna, en jafnrétti kynjanna er bara ein hliðin af fjölmörgum á jafnrétti. Margir hópar sem kallaðir eru minnimáttar njóta ekki fullra samfélagslegra réttinda. Samkynhneigðir, innflytjendur, þjóðernisminnihlutar og síðast en ekki síst fatlaðir. Í okkar ágæta landi þar sem milljarðarnir drjúpa úr kauphöllunum er að ýmsu leyti nokkuð langt í að fatlaðir njóti einfaldra réttinda eins og t.d. hjálpar við skriftir eða aðra andlega iðju, eða möguleika til að ferðast. Ferðaskrifstofur láta einstaklinga í ríkum mæli greiða niður kostnað fyrir fjölskyldurnar en þær hafa lítinn lit sýnt á að gera fötluðum auðvelt að ferðast með fylgdarmann. Hér í upphafi var minnst á þennan nýja áfanga í jafnréttisbaráttu kynjanna - að konur séu farnar að láta til sín taka í ofbeldi. Vonandi verða aukin réttindi fatlaðra ekki á sama hátt til þess að þeir fari að lemja á hverjum öðrum í hjólastólunum.

Beit hluta af eyra konu fyrir utan skemmtistað

45 gráður ráðherranna

Undanfarið hefur mátt sjá ráðherrana í ríkisstjórn okkar taka a.m.k. 45 gráðu beygjur á stefnuvegum sínum frá því sem var í kosningabaráttunni eða síðustu mánuðum vetrarþingsins. Byrjum á varnarmálunum; fyrir kosningar fór Samfylkingin mikinn í gagnrýni sinni á undirlægjuhætti fyrri stjórnar gagnvart Bandaríkjunum og NATO. Maður hélt í sakleysi sínu að koma Ingibjargar Sólrúnar í utanríkisráðuneytið boðaði hér einhverja breytingu. Ferill hennar byrjaði með því að svona játa og neita ábyrgð okkar á Íraksstríðinu og nú er allt í einu komin einhver samningur við NATO um einhvern Norður-Víkingsleik og herþotur sem eiga að líta hér við fjórum sinnum á ári. Og að auki á víst að leyfa þessum þotum að fljúga lágflug á hálendinu hrossum og ferðamönnum til ama. Hitt málið þar sem menn hafa töluvert beygt af leið - ef ekki stundað utanvegaakstur - eru áfengismálin. Guðlaugur Þór heilbrigðisráðherra var í vetur einn af flutningsmönnum frumvarps um að leyfa sölu léttvíns og bjórs í matvöruverslunum. Hér skal ekki tekin afstaða til þess hvort slíkt sé æskilegt, finna má rök bæði með því og á móti, þannig að líklega yrði útkoman núll. En eftir að Guðlaugur gerðist ráðherra dró hann nokkuð úr og kvaðst ekki myndu beita sér í þessu máli. Þetta vekur athygli. Af hverju þarf Guðlaugur að skipta eitthvað um skoðun þó hann sé titlaður ráðherra? Það er að vísu ekki mjög "fínt" að hafa frjálslyndar skoðanir í áfengismálum ef maður er heilbrigðisráðherra, en þar kemur á móti að við verðum að ætlast til að kjörnir fulltrúar skipti ekki einatt um skoðun eins og vindhanar í öllum áttum. Þá vekur athygli málflutningur heilagrar Jóhönnu í þessu máli; hún hefur löngum verið þeirrar trúar að maður verði fullorðinn í einu vetfangi á miðnætti 18. afmælisdagsins, en nú er hún allt í einu farin að tala um syndakvittun í formi stórefldra forvarna ef lækka eigi áfengiskaupaaldurinn. Reyndar hafa aflausnir af þessu tagi löngum tíðkast þegar stigin hafa verið skref í frjálsræðisátt í þessum málum.

Hræsnishelgin mikla

Þá fer nú að líða að blessaðri Verslunarmannahelginni, þessari helgi þegar hræsni þjóðarinnar nær jafnan hámarki. Allt forvarnar- og meðferðarliðið fylkir sér í fjölmiðlana og talar um það hversu hættuleg þessi voðalega helgi sé fyrir ungdóminn. Sveitarfélög vítt og breitt um landið auglýsa hvert í kapp við annað nokkuð sem í dag kallast fjölskylduhátíðir en áður kölluðust þessar samkomur bindindismót og enn áður héraðsmót, og voru þá gjarnan haldnar utan þéttbýlis - en svo sáu menn að það var ekkert sniðugt að senda ungdóminn út í náttúruna til að djúsa þar og djamma. Því hafa þessar hátiðir nú í auknum mæli þvælst inn í þéttbýlið og í stað þess að ónáða ungamæður á hreiðrum eru nú gamalmennin í bænum ónáðuð. Hér á Akureyri stendur að vanda til að bjóða upp á Eina með öllu - nema líklegast steiktum - og eru það Bragi Bergmann og félagar sem að vanda standa að þessari pylsu. Og nú á heldur betur að vera fjölskylduvænt; hópur af trúðum og skröllurum á að skemmta ungviðinu en foreldrarnir fá svo sitt um kvöldið í formi Sniglabandsins og Bjögga. Og að sjálfsögðu verða skemmtistaðir opnir til kl. 5 þannig að börnin geta ælt lengi frameftir á fjölskyldutjaldstæðunum. En löggan lítur ef til vill aðeins við til að sjá hvort nokkrir unglingar sitji með hættulegan bjórkassa fyrirutan eitthvert tjaldið. Fjölskyldan skal sko hafa frið til að skemmta sér.

Ungliðar Drottins

Undanfarin ár höfum við oftlega heyrt fréttir af skólum í múslimalöndum þar sem börnum allt frá unga aldri er kennt að þylja utanbókar uppúr Kóraninum á arabísku - sem þau stundum jafnvel skilja ekki - samfara fræðslu um það hversu Vesturlönd séu guðlaus og vond. Í þessum löndum þar sem vonleysið eitt ríkir fellur innrætingin í einstaklega frjóan jarðveg og píslarvottar eru framleiddir á færibandi. En minna er rætt um það sem í okkar eigin garði grær. Á Netinu má nú finna athyglisverðar heimildarmyndir um það sem er að gerast í landi Sáms frænda þar sem runnagróðurinn blómstrar í hvítum húsum. Þar í landi eru menn trúaðir sem hvergi annars staðar og það svo að sjá má á peningaseðlum þeirra. Þó svo ekki sé mikið talað um ást frelsarans á peningum. Bandarískt skólakerfi er um margt mjög sérstætt í okkar augum og þar vaxa ýmsir kynlegir kvistir. Eitt af því sem þar hefur rutt sér til rúms hin síðari ár er nokkuð sem við getum kallað heimaskólun (home-schooling) en það byggist á því að börn ganga ekki í hefðbundna skóla heldur er þeim kennt heima og kennslan kvað vera heldur einhæf og helst miða að því að læra Biblíuna utanbókar og frekar einstrengingslega túlkun hennar, enda að miklu leyti hvítasunnumenn sem standa að þessu. Úr þessum heimaskólum fara börn í sérstaka miðskóla þar sem innrætingin heldur áfram og er nú í raun ekki lengur bara hægt að tala um innrætingu heldur beinlínis heilaþvott. Og við bætast sumarbúðir þar sem sums staðar er gengið afar langt í þessu, næstum alveg upp í það að kenna börnunum vopnaburð í þágu málstaðarins. Yfirvöld líta að mestu framhjá þessu enda einn hluti hins bandaríska frelsis, og líklega sá helgasti, frelsi foreldra til að mennta börn sín samkvæmt eigin vilja. Má í þessu sambandi líka minna á herskólana svokölluðu sem uppreisnargjörnum unglingum hefur gjarnan verið komið í.

 Það eru þess vegna ekki aðeins múslimarnir sem eru að ala upp ungliða til að deyja fyrir Drottinn. Kristnir menn eru því miður ekki lausir við þetta. Hér er verið að ala upp kynslóðir ofstækismanna sem engu eira. Hér á landi höfum við verið blessunarlega laus við svona fyrirbæri. Heilaþvottur þekkist hér helst í sambandi við ýmsar tegundir áfengismeðferðar og hjá vissum sértrúarflokkum sem gjarnan leita sér nýrra félaga þar sem fólk er veikt fyrir vegna geðbilunar eða fíknar. Nokkur umræða hefur orðið hér um einkaskóla en enn sem komið er er fyrst og fremst talað um að slíkir skólar geti stuðlað að fjölbreytni í kennsluaðferðum. Þá hefur til dæmis Siðmennt örlítið látið til sín taka trúarlega innrætingu í skólum og einmitt farið inn á þessa hættulega braut að þar séu foreldrarnir sem eigi að ákveða hvaða menntun börnin hljóti. Þetta er þó að mestu, hygg ég, fyrir misskilning. Einnig er til að börnum sé haldið frá t.d. jólaundirbúningi vegna trúarskoðana foreldranna og held ég að kennarar taki ekki nógu alvarlega á mannréttindabrotum af því tagi. En ef einkaskólar og einkakennsla fá að þróast í friði þá kann svo að fara að foreldrarnir fari að hlutast til um það hvað kennt sé í krafti þess að þeir greiði fyrir kennsluna og séu því neytendur. Fyrir þessari hættu ber mönnum að vera vakandi.

Þorskur og ál

Það hefur víst ekki farið neitt á milli mála að Hafró er enn einu sinni búin að týna þorskinum og sjávarútvegsráðherrann okkar tekur hlutunum að þessu sinni af fullri alvöru og ákveður að fara í einu og öllu eftir ráðleggingum þeirra. Sennilega ekki vinsælasti maðurinn í Bolungarvík en skítt með það. Og hagsmunaðilar grípa til þess gamalkunna ráðs að skjóta sendiboða válegra tíðinda. Hætt skal að taka mark á Hafró og hún set undir einhvern annan. Mótvægisaðgerðir voru að sjálfsögðu boðaðar en mikið óttarlega finnst manni samt þær eitthvað ófrumlegar. Eins og venjulega er byrjað á því að hraða vegaframkvæmdum svo fólkið komist nú með húsgögnin sín ósködduð á mölina og um leið auka vinnuna hjá öllum verkfræðingunum og hönnuðunum í Reykjavík. Að þessu sinni gerðist það ekki sem allir héldu að myndi gerast. Gengi krónunnar féll ekki. Sjávarútvegurinn virðist allt í einu vera kominn í meðferð og ekki fá dópið sitt eins og vanalega.

Skýringin á þessu er e.t.v. margslungin. Hugsanlega vegur blessaður þorskurinn bara ekkert svo mikið lengur í efnahagslífi þjóðarinnar, hávaxtastefna Seðlabankans á hér vafalítið einhvern hlut að máli og þriðja ástæðan er sennilega blessað álið. Um það leyti sem fréttirnar bárust af þorskkvótaskerðingunni var allt í einu farið að tala um eitthvað sem minnir á hálfgerðan álkraga kringum Reykjavík. Allt í einu mæna augu manna að einhverri Helguvík þarna fyrir sunnan og jafnvel Keilisnesið er dregið fram í dagsljósið enda í túnfæti Straumsvíkur þar sem menn ekki mega stækka. Sennilega hefur öll þessi álumræða átt stærstan þátt í að halda uppi gengi krónunnar. Sjálfsagt eru líka ýmsir sem sjá hér tækifæri til þess í eitt skipti fyrir öll að rústa sjávarútveginn svo ekki þurfi að flytja inn láglaunavinnuafl í álverin. Menn hlakka yfir því að Vestfirðir verði brátt sumarhúsabyggð meðan Suðurnesin blómstra.

Það var kominn 17.

Akureyringar héldu þjóðhátíð með stæl svo sem vænta mátti. Rækilega var auglýst í fjölmiðlum að hér yrðu haldin miklir bíladagar með tilheyrandi sukki og svíneríi. Menn voru jafnvel svo hræddir að þeir lokuðu tjaldsvæðinu við Þórunnarstræti og vísuðu liðinu upp að hömrum, jú viti menn bíða áhugamenn hlýddu kalli fjölmiðla og duttu ærlega í það með þeim afleiðingum sem allir þekkja nema líklega löggan sem alltaf er jafn undrandi á því hvernig fólkið hagar sér. En gamanlaust, sennilega hafa lætin keyrt um þverbak að þessu sinni. Vitanlega þá haga næstum allir sér vel og skynsamlega þó svo áfengi sé haft um hönd en innan um þá leynast því miður alltaf einhver skemmd epli og nokkuð athyglisvert er það sem bæjarstjóri ýjaði svolítið að, að ef til vill væri til hópur meira eða minna skipulagður sem gerði sér það til dundurs að flakka á milli bæjarhátíða til að hleypa þeim upp. Hér er komið verðugra verkefni fyrir lögregluna en það að vera að eltast við einhverja mótmælendur upp hjá Kárahnjúkum sem eru næsta meinlausir miðað við þessa strákahópa sem fara um landið til að spilla bæjarhátíðum. Ef til vill þarf að beita svipuðum aðferðum í baráttunni við þessa óværu og gert er í útlöndum gagnvart fótboltabullum. Athuga þarf hvort það séu sömu menn sem þarna eru aftur og aftur að verki og gera ráðstafanir í samræmi við það nema menn vilji gera eins og tíðkaðist á Austfjörðum á síldarárunum þegar fangageymslurnar voru orðnar fullar voru ólátabelgirnir einfaldlega settir í strigapoka og látnir dúsa þar uns af þeim rann móðurinn. Menn eiga að fá að njóta þess að skemmta sér í friði þeir sem það trufla hafa fyrigert rétti sínum.

Skopparakringlur við Austurvöll

Hafró týndi þorskinum eina ferðina enn með þeim afleiðingum að nú verður enn hagstæðara fyrir útgerðarmenn en áður að vera ekkert að hafa fyrir því að róa til fiskjar. Sjávarplássin eru við það að gefa upp öndina og um sama leiti kemur sumarþingið saman, ekki til að ræða þá vá sem fyrir dyrum er heldur miklu mikilvægara mál, það er að segja hvort ræða eigi sjávarútvegsmálin og landbúnaðarmálin í sömu nefndinni eða tveim mismunandi nefndum. í kringum þetta mál skoppuðu þingmennirnir eins og skopparakringlur klukkustundum saman og það er fleira sem minnir svolítið á skopparakringlur hjá þeim t.d. sá hraði sem var í því að skipta  úr stjórn og yfir í stjórnarandstöðu eða öfugt og sumir virðast ekki almennilega kunna þetta. Saman ber þá frábæru kenningu Helga Hjörvars um að mál breyttust eftir því hvort það var flutt af meirihluta eða minnihluta, þessi kenning er að vísu óskiljanleg hverjum stjórnmálafræðingi en er hugsanlega verðugt rannsóknarefni. Að lokum ein ábending, í Kópavogi er nú verið að reisa Babelsturn einn mikinn hærri en sjálf Kárahnjúkastífla, hér er gerð tillaga um að turn þessi fái nafnið Goldfinger.